Kartą pobytu nazywany jest dokument poświadczający tożsamość obcokrajowca i pozwalający mu znajdować się na terenie Polski więcej niż 90 dni w trakcie trwania 180-dniowego okresu. Innymi słowy, jest to pozwolenie na pobyt (stały lub czasowy), na podstawie którego bez potrzeby otrzymania dodatkowych wiz osoba może wielokrotnie przekraczać granice Polski. Ponadto, w zależności od rodzaju karty pobytu i podstaw jej przyznania jest to również dokument potwierdzający prawo osoby do pracy, podejmowania nauki lub przebywania z rodziną na terenie Polski.

Kto ma prawo składać wniosek w celu uzyskania karty pobytu?

Uzyskać kartę pobytu może obcokrajowiec:

• Podejmujący pracę na terenie Polski na podstawie umowy długookresowej;
• Podejmujący pracę wymagającą wysokich kwalifikacji;
• Będący studentem studiów stacjonarnych;
• Podejmujący w Polsce naukę języka polskiego;
• Będący mężem lub żoną obywatela Polski;
• Prowadzący w Polsce własny biznes;
• Będący mężem lub żoną obywatela innego kraju, którego miejscem stałego zamieszkania jest Polska.

Karta pobytu stałego a karta pobytu czasowego: podstawowe różnice

Karta pobytu czasowego, nazywana również zezwoleniem na zamieszkanie na czas oznaczony i określony jest poświadczeniem potwierdzającym prawo obcokrajowca do znajdowania się w kraju bez konieczności robienia przerw, a w niektórych przypadkach również do podejmowania pracy. Tego rodzaju karta wydawana jest na okres 1-3 lat, który zależy najczęściej od podstaw, na których obcokrajowiec ubiega się o dokument.

Karta stałego pobytu, w aktach prawnych również określana jako zezwolenie na osiedlenie się, jest dokumentem umożliwiającym stałe zamieszkanie na terenie Polski. Jest wydawana na 10 lat na podstawie polskiego pochodzenia lub na okres 5 lat zamieszkania w Polsce na podstawie karty pobytu czasowego.

Długotrwały pobyt w Polsce, a jednocześnie podjęcie pracy na terenie kraju umożliwia również tak zwana “niebieska karta” czyli zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej. To poświadczenie wydawane jest maksymalnie na 5 lat tym obcokrajowcom, którzy zamieszkują w Polsce w ciągu 5 ostatnich lat, a jednocześnie mogą udowodnić, że w ciągu ostatnich 3 lat posiadali źródło stabilnego uzyskiwania dochodów.

Niezbędne dokumenty do otrzymania karty pobytu

Zestaw dokumentów niezbędnych do otrzymania karty pobytu różni się w zależności od tego, o jakiego rodzaju kartę ubiega się obcokrajowiec.

Oto dokumenty, które muszą przygotować wszyscy obcokrajowcy:

• Wypełniony wniosek (1 egzemplarz);
• Kopia ważnego dokumentu podróży;
• Dwa zdjęcia (kolorowe);
• Umowa najmu mieszkania / potwierdzenie zameldowania na terenie Polski / potwierdzenie prawa własności na lokal mieszkalny w Polsce / zaświadczenie władcy lokalu mieszkalnego o zapewnieniu cudzoziemcowi miejsca zamieszkania.

Dodatkowo osoby ubiegające się o kartę pobytu czasowego powinny złożyć razem z wnioskiem:

• Opłata skarbowa (380 zł);
• Dokumenty, potwierdzające prawo do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy.

Z kolei obcokrajowcy, którzy ubiegają się o kartę stałego pobytu, powinni złożyć dodatkowo takie oto dokumenty:

• 4 zdjęcia;
• Dokumenty, potwierdzające prawo wnioskowania o pobyt stały;
• Opłata skarbowa (640 zł).

Karta pobytu a wyjazd za granicę

Często obcokrajowcy oczekujący na kartę pobytu, ale również osoby, które już uzyskały prawo pobytu stałego lub czasowego, zadają sobie pytanie: czy na podstawie tego dokumentu mogą wyjeżdżać za granicę, a szczególnie do krajów Unii Europejskiej.

Wyjazdy za granicę osób posiadających kartę pobytu

Karta pobytu otwiera szerokie możliwości dla podróżników oraz osób, które potrzebują częstych wyjazdów za granicę w celach służbowych. Mianowicie posiadacze karty mają prawo do dokonania podróży w strefie Schengen. Termin ich wyjazdu za granice Polski w takim przypadku nie powinien przekraczać 90 dni z każdego okresu 180-dziennego. Oprócz samej karty pobytu osoba powinna posiadać:

• Dokument uprawniający ją do podróży – na przykład paszport;
• Potwierdzenia celu dokonywania podróży oraz miejsca zamieszkania na czas wyjazdu;
• Środki, które umożliwią jej znajdowanie się poza granicami Polski w czasie podróży.

Ponadto, warto nie zapominać o tym, że gdy dane osoby znajdują się w krajowym wykazie wpisów do celów odmowy wjazdu do danego państwa członkowskiego, zrealizowanie podróży do strefy Schengen nie będzie możliwe.

Państwa strefy Schengen oraz inne kraje, do których jest możliwy wyjazd obcokrajowców z Polski na podstawie karty pobytu zostały zaprezentowany poniżej:

• Włochy;
• Węgry;
• Austria;
• Portugalia;
• Belgia;
• Szwecja;
• Hiszpania;
• Słowenia;
• Słowacja;
• Luksemburg;
• Niderlandy;
• Czechy;
• Niemcy;
• Dania;
• Malta;
• Łotwa;
• Finlandia;
• Litwa;
• Francja;
• Estonia;
• Grecja.

A dodatkowo:

• Islandia;
• Norwegia;
• Szwajcaria;
• Liechtenstein.

Wyjazdy za granicę osób oczekujących na kartę pobytu

Obcokrajowcy, ubiegający się o kartę stałego pobytu powinni pamiętać, że w ich przypadku istnieją dość rygorystyczne wymagania dotyczące ich wyjazdów za granicę. Mianowicie powinni oni stale zamieszkiwać w Polsce co najmniej 10 lat w okresie poprzedzającym składanie wniosku o pobyt stały. Co w takim przypadku uważa się za nieprzerwany pobyt? Dana osoba nie powinna wyjeżdżać z Polski na okres dłuższy niż 6 miesięcy, a łączny czas wyjazdów ma wynosić nie więcej niż 10 miesięcy w całym 10-letnim okresie.

Są jednak wyjątki od tych reguł. Dłuższa niż 6- miesięczna przerwa może mieć miejsce:

• W przypadku, gdy osoba wysyłana jest do podjęcia pracy w innym państwie w firmie, której siedziba znajduje się w Polsce;
• W przypadku, gdy osoba jest małżonkiem lub dzieckiem osoby opisanej w poprzednim punkcie i również wyjeżdża za granicę;
• W sytuacji, gdy osoba jest studentem polskiej uczelni wyższej i wyjeżdża na staż lub praktyki powiązane z tymi studiami;
• W związku z sytuacją o prywatnym charakterze, która wymagała od obcokrajowca wyjazdu za granice Polski na okres dłuższy niż 6 miesięcy.

Z kolei osoby oczekujące na kartę pobytu czasowego nie mają prawa wyjeżdżać do jakiegokolwiek innego państwa (oprócz państwa rodzimego), gdyż uniemożliwi to ich powrót do domu.

Gdzie można otrzymać kartę pobytu?

Kartę pobytu można otrzymać w Urzędach do Spraw Cudzoziemców będących placówkami urzędów wojewódzkich. Oto wykaz miejsc, w których możesz złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały lub czasowy.

Jak sprawdzić status karty pobytu?

Według polskiego prawa wydanie karty pobytu powinno nastąpić nie później, niż w ciągu 30 dni od momentu uzyskania przez obcokrajowca decyzji o jej udzieleniu.

Status sprawy karta pobytu możesz sprawdzić w trybie online. W tym celu trzeba podjąć następujące kroki:

1. Na dokumencie uzyskanym w Urzędzie po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów trzeba znaleźć swój numer personalny. Może on wyglądać na przykład w następujący sposób: AB-I.321.1.2018;
2. W polu wyszukiwarki na stronie odpowiedniego urzędu podajemy znaleziony numer (powinien on być wpisany z maksymalną dokładnością, zachowując wszystkie myślniki i kropki);
3. Informacje w wyszukiwarce pokazywane są na bieżąco, więc pokazuje ona dokładnie na jakim etapie znajduje się załatwianie sprawy – realizacji, zawieszenia lub czy proces został ukończony.

Dodatkowo informacje o stanie rozpatrzenia sprawy można uzyskać poprzez kontakt telefoniczny z pracownikiem sekretariatu odpowiedniego wydziału.

Karta pobytu a podjęcie pracy w Polsce

Często obywatele krajów pozaunijnych otrzymując kartę pobytu z napisem dostęp do rynku pracy uważają, że mogą oni zostać zatrudnieni w każdej polskiej firmie. Nie jest to do końca prawdą. Dodatkowym dokumentem, który powinna posiadać taka osoba jest zezwolenie na pracę, ponadto karty czasowego pobytu są najczęściej wydawane obcokrajowcom do podjęcia pracy w konkretnym zawodzie i w konkretnej organizacji. Oznacza to, że w przypadku zwolnienia aktualna karta pobytu traci ważność, a obcokrajowiec powinien ubiegać się o nowe zezwolenie na pracę oraz o nową kartę pobytu. Jest to skomplikowana procedura, a poza tym droga dla większości obcokrajowców, którzy przyjeżdżają do Polski z krajów WNP.

Tak wyglądają dane statystyczne dotyczące obcokrajowców, którzy w 2019 roku podejmują pracę w Polsce na podstawie kart pobytu.

Zatrudnienie Ukraińców z karą pobytu

Decydując się na zatrudnienie Ukraińca z kartą pobytu pracodawca powinien spełnić/dopilnować następujących formalności:

• Taka osoba powinna posiadać pozwolenie na podjęcie pracy na terenie Polski (samodzielne długotrwałe lub pozwalające podejmować pracę w ciągu 6 miesięcy z 12-miesięcznego okresu);
• Umowa o pracę powinna być ważna tyle czasu, ile jest ważne zezwolenie na pracę;
• Ukraińcy, którzy ukończyli w Polsce uczelnie wyższą nie potrzebują zezwolenia na pracę.

Droga do karty pobytu: historia obywatelki Ukrainy

Przeprowadziliśmy rozmowę z obywatelką Ukrainy, która uzyskała kartę stałego pobytu w Polsce i oto co nam powiedziała.

Od wielu lat mam Kartę Polaka, ale dokładnie nad przeprowadzką do Polski zaczęłam zastanawiać się kilka lat temu. No i na końcu 2017 roku przyjechałam do Polski na podstawie wizy. Zdecydowałam, że będę ubiegać się o kartę stałego pobytu. Przed składaniem dokumentów przeczytałam sporo informacji w Internecie i jeszcze bardziej się w nich pogubiłam. Dlatego zdecydowałam się zwracać bezpośrednio do urzędu. Znałam język polski, a ponieważ mieszkam w Warszawie, udałam się do Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Po dokładnej konsultacji z pracownikiem przygotowałam wszystkie niezbędne dokumenty, a potem zatelefonowałam pod numer 22 695 67 61, aby umówić się na składanie wniosku. Powiem szczerze, dzwoniłam kilka razy, ale w końcu się udało!

W odpowiednim dniu przyjechałam do urzędu, zrobiłam to trochę wcześniej, by zapłacić wymaganą kwotę za otrzymanie zezwolenia na pobyt stały, następnie złożyłam dokumenty – i to było bardzo proste. O wiele trudniej było doczekać się decyzji, a następnie przyszło mi jeszcze oczekiwać miesiąc, dopóki będę miała wyrobioną kartę. Kilka razy musiałam dzwonić do urzędu i w końcu otrzymałam informację, że powinnam przyjść osobiście po odbiór karty na ul. Marszałkowską 3. Ponownie przyszłam wcześniej, aby zapłacić za kartę – można to zrobić bezpośrednio w urzędzie, co jest bardzo wygodnym sposobem. Następnie pozostało mi poczekać trochę w kolejce i faktycznie w ciągu godziny uzyskałam już plastikową kartę. Powiem szczerze, oczekiwałam w napięciu, aby uzyskać kartę pobytu, gdyż nie korzystałam z usług firm pomagających wypełniać wnioski itp., spodziewałam się, że przez to będzie o wiele trudniej. W rzeczywistości jedynym problemem okazał się zbyt długi okres oczekiwania, ale na to byłam przygotowana. Ponadto udało mi się uzyskać również pomoc finansową, jako że jestem posiadaczką Karty Polaka, ubiegającą się o stałe osiedlenie na terenie Polski. Dla jej otrzymania miałam złożyć specjalny wniosek. Zrobiłam to już w pierwszym miesiącu, a więc niedługo potem zaczęłam otrzymywać po 925 złotych (przez pierwsze trzy miesiące), a w następnych 5 miesiącach po 555 złotych.

Karta stałego pobytu dla Ukraińca jak i dla innych obokrajowców jest świetnym rozwiązaniem, gdyż pozwala mu nie tylko stale mieszkać w Polsce i zwiedzać kraje unijne, ale i podejmować pracę, żyć praktycznie w taki sam sposób, w jaki żyją rdzenni obywatele kraju.