Rodzina jest państwem w miniaturze: ma głowę, doradcę, „subsydiowaną populację”, dochody i wydatki. Planowanie budżetu domowego jest więc niezwykle ważnym zadaniem. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zaplanować budżet rodzinny, ale nie wiesz od czego zacząć, zastanawiasz się nad tym, czy warto w tym celu stworzyć tablice, plik w Excelu lub nawet pobrać specjalny program – ten artykuł będzie dla Ciebie niezwykle przydatny. Po jego przeczytaniu zdecydowanie będziesz mógł szybko i łatwo uporządkować wszystkie finanse rodzinne.

Po co prowadzić budżet domowy?

Można nazwać co najmniej trzy podstawowe przyczyny, dla których warto prowadzić budżet domowy:

• Kalkulacja budżetu rodzinnego pomoże Ci ustalić długoterminowe cele i pracować w określonym kierunku;
• Tabela budżetu rodzinnego rzuca światło na spontaniczne wydatki i sprawia, że zastanawiasz się nad nawykami zakupowymi;
• Choroba, rozwód lub utrata pracy mogą prowadzić do poważnego kryzysu finansowego. Sytuacje awaryjne zdarzają się w najbardziej nieodpowiednim momencie. Dlatego wszyscy potrzebują funduszu rezerwowego. Struktura budżetu rodzinnego zawiera kolumnę „oszczędnościową” – poduszkę finansową, która pomoże Ci utrzymać się na powierzchni przez trzy do sześciu miesięcy.

Jak planować budżet domowy?

Poniżej zebraliśmy różne zasady i reguły dotyczące planowania wydatków rodzinnych, które mogą Ci posłużyć jako przybliżony przewodnik przy podejmowaniu decyzji. Sytuacje bywają różne i ciągle się zmieniają, ale podstawowe zasady zdecydowanie posłużą jako dobry punkt wyjścia.

Podstawowe modele prowadzenia budżetu domowego

Istnieje kilka sposobów na prowadzenie budżetu rodzinnego: może to być całkowity, mieszany i oddzielny osobny budżet.

• Całkowity budżet. Łączysz wszystkie dochody, a z nich opłacasz rachunki i wydatki osobiste. Wady: nie możesz robić niespodzianek; mogą powstać spory, jeśli Ty i Twój partner znacznie różnicie się pod względem zarobków;
• Budżet mieszany. Odpowiedni dla par o nierównych dochodach. Każdy odlicza równą kwotę pieniędzy lub równowartość w procentach;
• Osobny budżet. Nazwa mówi sama za siebie – łączne wydatki dzielą się na pół, a pozostałe pieniądze wydawane są na siebie. Minus: niewygodne planowanie dużych zakupów.

Niezależnie od tego, jaki sposób wybierzesz, powinieneś przestrzegać ogólnych zasad budżetu rodzinnego, które zostaną omówione później.

Zasady prowadzenia budżetu domowego

Zasada 1. 50/20/30

Podziel wszystkie posiadane finanse na trzy podstawowe grupy:

• 50% dochodu musi pokrywać główne wydatki, takie jak: mieszkanie, podatki i artykuły spożywcze;
• 30% na wydatki opcjonalne: rozrywka, pójście do kawiarni, kina itp.;
• 20% przeznaczone na spłatę pożyczek i długów, a także odroczone jako rezerwa.

Zasada 2. 80/20

Zasada 80/20 znana również jako zasada Pareta stosowana jest obecnie niemalże powszechnie, a więc dlaczego nie odwołać się do niej także podczas planowania budżetu domowego? Można zatem 20% wszystkich dochodów w budżecie rodzinnym przeznaczyć na opłacenie zaległości i utworzenie „poduszki” finansowej, natomiast 80% – na wszystko inne.

Zasada 3. Reguła 3-6 miesięcy

Trzeba zawsze posiadać pieniądze, które pozwolą Ci spokojnie przeżyć od 3 do 6 miesięcy, w razie sytuacji kryzysowej. W przypadku zwolnienia, wypadku lub choroby taka „poduszka bezpieczeństwa” powstrzyma Cię od podejmowania desperackich decyzji, da ci możliwość spojrzenia wstecz i znalezienia wyjścia z tych okoliczności.

4 zasady prowadzenia budżetu domowego

• Systematycznie prowadź ewidencję przychodów i wydatków w celu zmniejszenia niepotrzebnych wydatków;
• Ustal limity wydatków, aby osiągnąć wspólne cele;
• Spróbuj zaoszczędzić 10%–20% całkowitych przychodów;
• Szukaj kompromisów przy planowaniu budżetu.

Planowanie budżetu domowego w przypadku niesystematycznych dochodów

Nie każdy z nas ma regularną pracę z systematycznymi wypłatami. Nie oznacza to jednak, że w ich przypadku nie da się stworzyć budżetu domowego: jednak do sprawy w takiej sytuacji trzeba podejść bardziej rozważnie:

• Pierwsza ze strategii bazuje na wyliczeniu średnich zysków w ciągu ostatnich 3-5 lat, a następnie na tej podstawie następuje wyliczenie budżetu rodzinnego na przyszłe miesiące.
• Kolejna strategia – to ustalenie dla siebie stabilnej pensji z uzyskiwanych dochodów. Wszystkie pozostałe pieniądze można odkładać na tak zwane ubezpieczeniowe konto;
• Można również prowadzić dwa niezależne od siebie budżety – jeden dla miesięcy z wysokimi dochodami, a drugi – z niskimi. Jest to nieco skomplikowane podejście, ale w wielu przypadkach sprawdza się i pozwala zachowywać finansową stabilność.

Jak planować domowy budżet?

Najlepiej jeśli wszyscy członkowie rodziny uczestniczą w procesie zarządzania rodzinnymi finansami. Jeśli kierownikiem budżetu rodzinnego będzie tylko jedna osoba, reszta powinna jej zaufać bezwarunkowo. Rozpocząć planowanie budżetu rodzinnego warto od analizy dochodów i wydatków poprzednich okresów, dobrze wziąć pod uwagę co najmniej ostatnie 3-4 miesiące. Jest to konieczne, aby uzyskać pełen obraz obecnej sytuacji finansowej rodziny.

Dlatego przez 3-4 miesiące starannie zapisuj wszystkie swoje i rodzinne dochody, jak i wydatki. Następnie przeanalizuj te liczby i pobierz optymalizację. Najlepiej planować budżet rodzinny jest raz w miesiącu. Jest to wygodne, ponieważ większość dochodów jest również otrzymywana raz w miesiącu.

Najpierw musisz zaplanować przychody ze wszystkich źródeł do budżetu rodzinnego. Obejmuje to – wynagrodzenie, pomoc społeczną, pieniądze z dodatkowych zarobków, płatności z depozytów i inne dochody. Następnie zaplanuj swoje wydatki. Te ostatnie należy natychmiast podzielić na cztery kategorie: wydatki rodzinne, wydatki na dzieci, wydatki osobiste męża i wydatki osobiste żony. Następnie osobno zaplanuj każdą z kategorii, optymalizując koszt ważności i pilności.

Przede wszystkim konieczne jest przydzielenie funduszy na ewentualne spłaty długów i pożyczek. Następnie – na oszczędności. I dopiero potem – na bieżące potrzeby rodziny. Obejmuje to artykuły takie jak: media, żywność, transport, leki. Warto także stworzyć fundusz na wydatki „niezaplanowane”, jeśli na przykład ktoś nagle zachoruje. Nie zapomnij też o środkach na zabawę i rozrywkę.

Po zaplanowaniu budżetu rodzinnego konieczne jest ścisłe przestrzeganie ustalonego planu i regularne rejestrowanie, jak i obliczanie dziennych dochodów i wydatków. Można to zrobić na przykład w notatniku. Wszystkie pozycje wydatków powinny być tam systematycznie zapisywane.  Jednak ta metoda nie jest zbyt wygodna. W końcu, aby znaleźć właściwy zapis, czasami trzeba przewertować kilka stron.

W jaki sposób można prowadzić domowy budżet?

Większość osób, które po raz pierwszy w życiu zaczynają prowadzić domowy budżet robi to za pomocą tabel zapisywanych w zeszytach lub na odrębnych arkuszach. Drugi sposób, bardziej zaawansowany, to rozpoczęcie zapisywania budżetu rodzinnego w arkuszu kalkulacyjnym (Excel, Dokumenty Google itp.), gdzie wprowadzono już podstawowe formuły do analizy budżetu. Nie musisz sporządzać takiego arkusza na własną rękę, gdyż dobre rozwiązania można pobrać po prostu z Internetu.

Najlepsze aplikacje do planowania i prowadzenia domowego budżetu

Jeśli chcesz by informacje dotyczące Twojego budżetu domowego zawsze były “pod ręka” warto prowadzić go za pomocą aplikacji mobilnych. Poniżej zebraliśmy informacje na temat najbardziej popularnych, jak również sporządziliśmy ich ranking, by Twój wybór był maksymalnie ugruntowany i przemyślany. Zaznaczymy też, że wszystkie programy do zarządzania i prowadzenia domowego budżetu można podzielić na darmowe i płatne. Jeśli zdecydujesz się na opcję płatną, to nie warto wybierać programów droższych niż za 30-50 zł.

1. Kątomierz

Jedna z najbardziej popularnych aplikacji, pozwalająca dokonywać importu danych o przelewach dokonywanych z kart bankowych i kredytowych właściciela oraz o jego dochodach. Wszystkie swoje wydatki w tym programie można podzielić na kilka kategorii.

2. Mój portfel

Aplikacja pozwala posiadaczom rachunków prowadzić planowanie i kontrolę domowego budżetu w różnych walutach i bankach.

3. Szybki budżet

Obliczając wydatki w tym programie, można posługiwać się wygodnym kalkulatorem, a wszystkie wydatki obliczać i planować w skali tygodniowej, miesięcznej bądź rocznej.

4. Pan Paragon

Program pozwala łatwo wprowadzać informacje z paragonów oraz dzielić wydatki na kategorie.

5. Fuelio

Aplikacja jest zorientowana przede wszystkim na właścicieli samochodów, którzy chcą łatwo obliczać swój budżet, ale można przystosować ją też do rozwiązania problemu prowadzenia codziennego budżetu domowego.

6. Kwitki

Za pomocą tej aplikacji można szybko zeskanować wszystkie rachunki, a następnie dokonać ich archiwizacji. Dodatkowo istnieje możliwość podziału wszystkich wydatków na kategorie.

7. Spending Tracker

Aplikacja została stworzona do monitoringu codziennych wydatków i dochodów użytkowników. Ponadto z jej pomocą można dokonać szybkiego zestawienia miesięcznych wydatków.

8. Money Lover

To program dla tych, którzy chcą mieć pod kontrolą domową księgowość. Program jest bardzo rozbudowany, a ponadto pozwala tworzyć kopie zapasowe w chmurze.

9. Hand Wallet

Liczba funkcji zawartych w tej aplikacji pozwala wykorzystywać ją nie tylko do prowadzenia domowego budżetu, ale również w celu kontroli wydatków i dochodów małej firmy.

10. Google Keep

Ciągle doskonalona aplikacja, za pomocą której można nadzorować własne lub rodzinne finanse. Nowoczesne wersje pozwalają jednocześnie pracować z tą aplikacją od razu kilku osobom.

Ile można zaoszczędzić prowadząc budżet domowy

Prowadząc budżet domowy w sposób rzetelny i systematyczny można zaoszczędzić naprawdę przyzwoitą kwotę. Analizując swoje dochody i wydatki można zobaczyć kiedy i jak dużo wydajemy pieniędzy, dlaczego wydajemy więcej, a następnie zaplanować swój budżet bardziej racjonalnie. Na czym i jak sporo można zaoszczędzić?

• 20%-30% na płatnościach komunalnych;
• 10%-20% na wyżywieniu;
• 20%-50% na kupnie ubrań;
• 20%-30% na zakupach w Internecie;
• 30%-40% na kawiarniach i restauracjach.

Przykład planu budżetu domowego

Oto historia osoby, która rok temu postanowiła prowadzić swój własny budżet za pomocą aplikacji mobilnej.

Rok temu zrozumiałam, że chociaż mam dość wysokie zarobki, to oszczędzam zaledwie kilkaset złotych rocznie i doszłam do wniosku, że tak więcej być nie może. Postanowiłam więc monitorować swoje dochody i wydatki, a następnie ustalić co pochłania u mnie najwięcej kosztów i jak mogę oszczędzać więcej. Moim marzeniem było przecież nowe mieszkanie. 

W celu kontroli swojego budżetu domowego skorzystałam się z tabeli w programie Excel. Systematycznie wpisywałam tam dane o wydatkach i zyskach, wynikiem czego powstała taka oto tabela.

Po analizie tabeli zauważyłam, że znaczna część moich wydatków – to zakup półproduktów do przygotowania obiadów oraz obiady w restauracjach i kawiarniach. Postanowiłam więcej gotować w domu. Już w pierwszym miesiącu moje wydatki zmniejszyły się o 15%. Dodatkowo zdecydowałam się na kupowanie większej ilości rzeczy w Internecie  – oszczędność wyniosła dodatkowo około 20%. Wszystko to mogłam łatwo monitorować za pomocą aplikacji mobilnej. Kiedy udało się uzbierać już dość przyzwoitą kwotę, zrozumiałam – kontrola nad własnymi finansami to jest coś, co obowiązkowo powinien robić każdy człowiek!

Prowadzenie domowego budżetu – to prosta i skuteczna forma zarządzania finansami, która pozwoli nie tylko więcej zaoszczędzić, ale i poprawnie wydawać zarobione pieniądze, przeznaczając również odpowiednie kwoty na rodzinne sprawy – wyjazdy turystyczne, zakup niezbędnych rzeczy, remonty itd. W naszych czasach prowadzenie domowego budżetu jest naprawdę proste, gdyż można w tym celu wykorzystywać wygodne aplikacje mobilne.