Na początku 2019 roku Główny Urząd Statystyczny tradycyjnie zaprezentował dane dotyczące inflacji w Polsce. Według ekspertów, chociaż w 2018 roku udawało się ją utrzymać w dość niskich granicach, to w 2019 roku będzie ona rosła i przekroczy nawet ustalony w zeszłym roku poziom 2,5%. Ale o wszystkim po kolei.

Czym jest inflacja?

Teoria pieniądza i pojęcie dewaluacji od wielu stuleci są ze sobą mocno powiązane i nie jest to dziwne. Każda, nawet najbardziej stabilna i poważana waluta na świecie z czasem (załóżmy, że nawet o 0,00001%, ale jednak) traci swoją wartość. Na dewaluację są również podatne krajowe zapasy złota oraz masy walutowe, których cena z kolei zależy od zmian zachodzących w ekonomice. Ponadto, na procesy dewaluacyjne oddziałują nawet polityczne wiadomości, nie mówiąc o realnych wydarzeniach, które mogą zarówno napędzać, jak i spowalniać rozwój gospodarki.

Inflacja (słowo to pochodzi od włoskiego inflatio, gdzie oznacza “wzdęcia”) i jest nieuniknionym efektem dewaluacji, a jej sens polega na dynamicznym wzrastaniu cen. Aby zrozumieć, co to jest inflacja, warto szczegółowo omówić jej podstawowe rodzaje.

W zależności od kryteriów wyodrębniono różne rodzaje inflacji. Jeżeli kryterium jest stopa (poziom) inflacji, wówczas należy podzielić ją na umiarkowaną, galopującą, wysoką i hiperinflację. Jeżeli kryterium jest przejawianie się inflacji, to istnieją: jawna (otwarta) i tłumiona (ukryta) inflacja, na podstawie kryteria całokształtu stosunków ekonomicznych w kraju inflację podzielono na barbarzyńską i cywilizowaną, z kolei na podstawie przyczyny pojawienia się wydzielono inflację popytową, pieniężną, importowaną, wewnętrzną, budżetową, kosztową i kredytową.

Dla rodziny inflacja oznacza deprecjację oszczędności, spowolnienie dochodów, które nie nadążają za wzrostem cen, niemożność średnio- i długoterminowego planowania budżetu rodzinnego. Dla społeczeństwa w całości te same problemy już pojawiają się na skalę masową. Ogólna deprecjacja pieniądza to też niższe standardy życia. Zrozumiałe są zatem obawy obywateli o to, jaka inflacja czeka na Polaków w 2019 roku?

Jaka będzie inflacja w Polsce w 2019 roku?

Polska stała się pierwszym państwem w Europie Środkowo-Wschodniej, które rozpoczęło transformację gospodarki nakazowej w wolny rynek. Ta transformacja rozpoczęła się w niezwykle trudnych warunkach wysokiej inflacji, braku dóbr konsumpcyjnych oraz bardzo dużej koncentracji produkcji. Polska gospodarka weszła w latach 90. jako jedna z najsłabszych w Europie Środkowej, ale w nowe tysiąclecie kraj wszedł już jako jeden z najsilniejszych. Było to spowodowane potężnym programem reform, który dał naprawdę dobre wyniki. Uwolnienie cen na początku spowodowało ich gwałtowny wzrost, a następnie pozwoliło im znaleźć swój naturalny poziom. W 1990 roku inflacja wzrosła do 686%, aby obniżyć się do 43% w 1992 roku, a następnie stopniowo spadać do 1,9% w 2002 roku.

Jaka zaś będzie inflacja w Polsce w 2019 roku? Średni jej poziom według prognoz powinien osiągnąć 2,5%, ale według najbardziej pesymistycznych prognoz może ona wynieść nawet 3,2%. Dla porównania w 2018 roku cel inflacyjny ustalono na poziomie 2,5%, ale nie został on osiągnięty, gdyż najwyższy poziom inflacji obserwowano w okresie letnim, kiedy inflacja sięgnęła poziomu 2%. W 2020 roku zgodnie z optymistycznymi prognozami poziom inflacji może osiągnąć nawet 3%.

Niska, w odniesieniu do historycznych standardów, inflacja w Polsce spowodowała zaabsorbowanie wzrostu cen przez przedsiębiorców – obywatele z kolei praktycznie nie odczuwali na sobie tego problemu. Ponadto, wzrost cen w 2018 roku znajdował się poniżej poziomu zaplanowanego przez NBP, ale jednak pozostawał w granicach odchyleń akceptowanych przez RPP.

Oto zestawienie rzeczywistego wzrostu cen w 2018 roku i planowanego w 2019 roku.

Przeanalizujemy też jak zmieniał się poziom inflacji w Polsce w latach 2009-2018. Prezentuje to wykres inflacja w Polsce, który został zaprezentowany poniżej.

Jak świadczy zaprezentowany wykres, inflacja w Polsce w latach 2009-2019 nie była stabilna, a maksymalny jej poziom wynosił nawet 4%. Nie jest to jednak krytycznie wysoki wskaźnik, ponadto na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować obniżenie poziomu inflacji, co świadczy o stabilizacji gospodarczej w kraju.

Podstawowe przyczyny inflacji w Polsce w 2019 roku

Przyczyny inflacji w Polsce dokładnie określił zespół ekspertów PEKAO SA. Według nich podstawowymi czynnikami tego zjawiska będą:

1. Dynamiczny rozwój polskiej gospodarki (w 2018 roku był on wyższy, niż było to zaplanowane);
2. Gwałtowne zmniejszenie cen ropy na światowym rynku;
3. Zbyt wysokie ceny energii elektrycznej;
4. Presja płacowa wywierana przez pracowników itp.

Stopa inflacji w Polsce i Europie

Analizując poziom inflacji w strefie Euro przede wszystkim zaznaczymy, że zajmowała ona według tego wskaźnika 8 miejsce na świecie. Inflacja w strefie euro, a także w całej Unii Europejskiej jest obliczana na podstawie Zharmonizowanego Indeksu Cen Konsumpcyjnych dla towarów i usług (HICP), a konkretniej wskaźnika cen konsumpcyjnych dla towarów i usług Funduszu Walutowego (MUICP). Indeks ten jest obliczany przy użyciu tej samej metody we wszystkich krajach strefy euro, przy użyciu jednego zestawu definicji, a także listy towarów i usług.

Przez ceny konsumenckie rozumie się (średnią) cenę końcową, którą kupujący płaci za produkt lub usługę, oraz która obejmuje wszystkie podatki i opłaty. Wskaźniki są obliczane od 1996 roku – roku utworzenia strefy euro.

Poziom inflacji od początku 2018 roku w Europie wyniósł 1,57%. Ogólnie charakterystykę inflacji w Europie można przedstawić w następujący sposób:

Z podanego wykresu możemy wywnioskować, że poziom inflacji w Polsce na przestrzeni ostatnich 10 lat pozostawał wyższy niż w całej Europie. Szczególnie widoczna była ta różnica w latach 2009-2011, a zatem niedługo po przystąpieniu kraju do Unii Europejskiej, co spowodowało dynamiczny wzrost procesów inflacyjnych. W następnych latach “Efekt UE” zaczął obniżać się, a w 2018 roku różnica między polską a unijną inflacją wynosiła zaledwie kilka procent. Ponadto obecnie inflacja w Polsce jest najniższą wśród krajów Europy Środkowej, co wyjaśnia się szybkim tempem wzrostu polskiej gospodarki.

Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że w ciągu ostatnich lat poziom inflacji w Polsce był dość stabilny, a w przyszłości w związku z tą sytuacją nie zapowiadają się gwałtowne zmiany. To również jest dodatkowym potwierdzeniem faktu, że Polska jest najbardziej dynamicznie rozwijającym się krajem unijnym.