Obliczanie podatku potrafi przyprawić o ból głowy zarówno zwykłego podatnika, jak i przedsiębiorcę. Postanowiliśmy przygotować dla Was poradnik, który podpowie, w jaki sposób ustalić wysokość różnego rodzaju podatków dochodowych.

Ministerstwo Finansów wprowadziło w 2019 roku rozwiązanie, które ułatwi roczne rozliczanie się z fiskusem (o tym dokładniej w dalszej części artykułu). Niestety, nie obejmie ono na razie przedsiębiorców. Warto także pamiętać, że podatek dochodowy oblicza się nie tylko raz w roku, ale trzeba jeszcze wyliczyć zaliczki na ten podatek, które płaci się co miesiąc lub kwartał.

Podatek dochodowy – co to jest?

Zanim pokażemy, jak obliczyć podatek dochodowy, należy wyjaśnić, czym w ogóle jest taki podatek. Na pewno większość osób doskonale zdaje sobie sprawę ze znaczenia tego terminu, ale warto go doprecyzować. Podatek dochodowy to po prostu obowiązkowa danina pieniężna na rzecz państwa. Do jego płacenia zobowiązani są wszyscy obywatele kraju, którzy osiągnęli w danym roku podatkowym (w Polsce pokrywa się on z kalendarzowym, ale nie we wszystkich krajach tak jest) dochód (różnica między przychodem a kosztami jego uzyskania). To samo dotyczy firm bez względu na ich formę oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

W Polsce funkcjonuje podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych. W ciągu roku płacona jest zaliczka na podatek dochodowy. Po zakończeniu roku podatkowego osoba fizyczna lub firma musi jeszcze złożyć roczne rozliczenie podatku. Może się wtedy okazać, że konieczna będzie dopłata do podatku lub że wystąpiła jego nadpłata.

Podatek 2019 – jakie zmiany?

Obliczanie podatku dochodowego nie musi być operacją bardzo skomplikowaną, pod warunkiem, że znamy aktualnie obowiązujące przepisy. Niemal co roku pojawiają się jakieś zmiany w ordynacji podatkowej. W 2019 roku największą rewolucją jest udostępnienie na Portalu Podatkowym wypełnionego już przez KAS PIT-u. Podatnikowi wystarczy zatem zalogować się do swojego rozliczenia, sprawdzić, czy wszystko się zgadza i zatwierdzić rozliczenie. Nie trzeba składać żadnego dodatkowego dokumentu. Niestety, takie ułatwienie dotyczy tylko podatników rozliczających się na formularzach PIT-37 i PIT-38. Jeśli ktoś zatem prowadzi działalność gospodarczą, nie skorzysta z tego rozwiązania i musi rozliczyć się samodzielnie.

W 2019 roku zmieniła się także kwota wolna od podatku. Chodzi tutaj o kwotę, od której nie trzeba płacić podatku. Należy ją uwzględnić przy obliczaniu podatku. Jeśli ktoś zarobił w ciągu roku podatkowego:

• do 8 tys. zł – nie musi płacić podatku dochodowego;
• między 8 a 13 tys. zł – kwota wolna zmniejsza się wraz z wielkością dochodu (minimalnie 3091 zł);
• między 13 a 85,5 tys. zł – kwota wolna wynosi 3091 zł;
• między 85,5 a 127 tys. zł – brak kwoty wolnej od podatku.

Wprowadzono również tzw. działalność gospodarczą nierejestrowaną dla drobnych przedsiębiorców. Gdy ich przychód nie przekracza połowy płacy minimalnej (w 2018 roku to 1050 zł), nie trzeba rejestrować firmy. Za to osoby, które zarobiły w ciągu roku powyżej 1 mln zł, zapłacą dodatkowo 4-procentowy podatek (danina solidarnościowa dla niepełnosprawnych). Nowością jest również niższy CIT dla firm, które zarobiły w ciągu roku mniej niż 1,2 mln euro – one zapłacą 9% podatku zamiast 15%.

Jak obliczyć podatek dochodowy od wynagrodzenia – progresywny?

Na początek podatek od dochodu, który uzyskiwany jest z wykonywania pracy na umowę. W ten sam sposób obliczany jest zresztą podatek progresywny przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Jedyna różnica to taka, że podatek od wynagrodzenia rozliczany jest na formularzu PIT-37, a od prowadzonej działalności – na formularzu PIT 36.

Podatek progresywny obejmuje dwie skale:

Kwota, którą należy odliczyć od podatku to 556,02 zł.

Pokażemy teraz, jak liczyć podatek dochodowy progresywny:

• Najpierw należy ustalić kwotę dochodu. Aby to zrobić, od rocznego przychodu odejmujemy sumę wszystkich kosztów uzyskania przychodu (kwota ze wszystkich miesięcy).
• Jeśli w ubiegłych latach zanotowaliśmy stratę, należy ją odjąć od dochodu.
• Dochód pomniejsza się także o wysokość zapłaconych w 2018 roku składek na ubezpieczenie społeczne. Wynik zaokrąglamy (pełne złote).
• W zależności od tego, do jakiego progu podatkowego zalicza się nasz dochód, mnożymy go przez 18% lub 32%.
• Od uzyskanego wyżej wyniku odejmujemy 7,75% składek na ubezpieczenie zdrowotne.
• Od powyższej kwoty odejmujemy sumę wszystkich zaliczek zapłaconych na poczet podatku w 2018 roku.
• Jeśli mieścimy się w progu 18%, możemy jeszcze odjąć kwotę 556,02 zł.
• Otrzymujemy kwotę, którą powinien od nas otrzymać fiskus.

Podatek można dodatkowo obniżyć, rozliczając się razem z małżonkiem lub korzystając z różnych ulg (np. na dziecko).

Jak obliczyć podatek dochodowy liniowy?

Obliczanie podatku liniowego przysługuje tylko przedsiębiorcom, nie może z tego korzystać osoba pracująca na umowę o pracę, a zatem osiągająca dochody z wynagrodzenia. Podatek liniowy ma tylko jedną stawkę – 19%. Taka forma rozliczenia z fiskusem jest korzystna dla przedsiębiorców, którzy dużo zarabiają, ponieważ nie wpadają wtedy w wyższy próg podatkowy. Z drugiej strony nie można tu rozliczać się wspólnie z małżonkiem i należy prowadzić Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów (KPiR). Nie przysługuje kwota zmniejszająca podatek ani ulgi (np. na dziecko).

Obliczenie podatku dochodowego liniowego odbywa się w następujący sposób:

• Dochód oblicza się, odejmując od przychodu koszty jego uzyskania.
• Od dochodu odejmuje się stratę, jeśli wystąpiła w poprzednich latach.
• Odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne, które zapłaciliśmy w 2018 roku.
• Mnożymy otrzymaną wyżej kwotę przez 19% – to wysokość naszego podatku.
• Od otrzymanej kwoty odejmujemy 7,75% składek na ubezpieczenie zdrowotne.
• Odejmujemy wszystkie zaliczki podatku zapłacone w 2018 roku.
• Wynik zaokrąglamy.

Jak obliczyć podatek dochodowy ryczałt?

Teraz podpowiadamy, jak obliczyć wysokość podatku dochodowego zryczałtowanego. W tym przypadku podatnik musi z jednej strony ewidencjonować swój przychód, a z drugiej – nie może brać pod uwagę żadnych kosztów. Z tego względu to bardzo prosta forma rozliczenia. Stawka ryczałtu zależy od rodzaju prowadzonej działalności i może wynosić od 2 do 20% (listę ogłasza Ministerstwo Finansów). Jak wygląda w praktyce obliczanie podatku? Przede wszystkim należy go liczyć osobno dla każdego miesiąca (ewentualnie kwartału):

• Od przychodu uzyskanym w miesiącu (kwartale) należy odjąć składki na ubezpieczenia społeczne (niewykorzystana część składki przechodzi na kolejny okres rozliczeniowy).
• Otrzymaną wyżej kwotę można jeszcze zredukować dzięki ulgom (np. darowizna).
• Otrzymaną podstawę opodatkowania zaokrągla się.
• Powyższą kwotę mnoży się przez procentową wartość ryczałtu.
• Od otrzymanej kwoty należy odjąć 7,75% zapłaconej składki zdrowotnej. Tak otrzymujemy kwotę, jaką należy wpłacić fiskusowi.

Jak obliczyć miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy?

Roczne rozliczenie podatku jest poprzedzane regularnym obliczaniem i wpłacaniem zaliczek na podatek dochodowy. Dotyczy to podatku liniowego i skali podatkowej. Najpierw sprawdzimy, jak wyliczyć comiesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Taką zaliczkę należy wpłacić do 20 dnia każdego miesiąca, a dotyczy ona dochodu osiągniętego w poprzednim miesiącu. Warto dodać, że to najpopularniejszy sposób rozliczania się z Urzędem Skarbowym. Wygląda to następująco:

• Najpierw obliczamy dochód, odejmując od przychodu od początku roku koszty (także od początku roku).
• Od otrzymanej kwoty odejmuje się zapłacone od początku roku składki na ubezpieczenia społeczne.
• Otrzymujemy kwotę, którą trzeba zaokrąglić do pełnych złotych.
• Jeśli mieścimy się w pierwszym progu podatkowym (18%), należy odjąć od podstawy opodatkowania 556,02 zł (nie dotyczy drugiego progu podatkowego 32%).
• W kolejnym kroku odejmujemy 7,75% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone od początku roku.
• Od tak wyliczonego podatku musimy odjąć zaliczki na podatek dochodowy, jakie już zapłaciliśmy od początku roku.
• W ten sposób obliczamy zaliczkę za ostatni miesiąc i zaokrąglamy ją do pełnych złotych.

Gdyby okazało się, że zaliczka na podatek dochodowy w danym miesiącu wynosi 0 zł, nie trzeba składać żadnych dokumentów do Urzędu Skarbowego.

Obliczanie zaliczki na podatek dochodowy kwartalny

Zaliczki na podatek dochodowy można płacić także kwartalnie, a nie miesięcznie. Wtedy należy uregulować taką zaliczkę do 20 dnia miesiąca, który następuje po zakończeniu kwartału. Terminy rozliczenia wyglądają następująco:

Kwartalną zaliczkę na podatek dochodowy oblicza się dokładnie tak samo, jak zaliczkę płaconą co miesiąc.

Jak obliczyć podatek dochodowy od faktury?

Jeśli chcielibyście się dowiedzieć, jak wyliczyć podatek dochodowy od pojedynczej faktury, od razu odpowiadamy, że nie jest to bardzo trudne. Przyjmujemy tutaj, że chodzi o typową fakturę VAT. Przy czym tak naprawdę podatek VAT nie jest tu brany pod uwagę, bo nie jest podatkiem dochodowym. Interesuje nas zatem wartość netto faktury. Aby obliczyć od tej kwoty należny podatek dochodowy, postępujemy w następujący sposób:

• Od przychodu (kwota na fakturze) odliczamy koszty uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
• Otrzymaną kwotę mnożymy przez 18%.
• Odejmujemy kwotę pomniejszającą podatek – 556,02 zł.
• Odejmujemy 7,75% składki zdrowotnej.
• Otrzymujemy zaliczkę na podatek dochodowy od faktury.

Polskie prawo podatkowe jest nie tylko zawiłe, ale również bardzo niestałe. Wiele przepisów podatkowych zmienia się niemal co roku. W tej sytuacji obliczanie podatku może przysporzyć problemy. Wierzymy, że dzięki naszemu poradnikowi, rozliczenie z fiskusem stanie się to dużo prostsze.